مطمئن ترین راه سرانجام دادن به درد زانو - وبلاگ ماشا

به گزارش وبلاگ ماشا، مسائل زانو می تواند به دلیل تغییرات سن باشد و بسیاری از مسائل نیز به واسطه ناپایداری های زانو است که می تواند ناپایداری کشکک باشد و در سنین پایین تر دیده می گردد.

به گزارش، ایمان قماشی؛ متخصص جراحی زانو مطرح نمود: زانو یکی از مهم ترین قسمت های بدن است. تمامی وزن هر انسان روی پاها واقع شده است و بیشترین فشار به مفصل زانو وارد می شود به همین دلیل زانو درد شایع ترین چالش افراد است. معمولاً زانو درد از سنین بالا آغاز می شود اما در سنین پایین نیز به دلیل بیماری های ژنتیکی یا بروز حوادث، شاهد معضلات گسترده هستیم، به نوعی که کار این افراد به عمل های جراحی منجر می شود.

اگرچه ساییدگی های زانو باعث می شود که در بسیاری از موارد افراد به ویژه در سن سالمندی زمین گیر شوند، اما علم به اندازه ای پیشرفت نموده که می توان با تعویض بخش هایی از زانو، درد را از بین برد و توان راه رفتن را به فرد سالمند بازگرداند.

در این رابطه با دکتر ایمان قماشی گفت وگو کردیم. وی که متخصص ارتوپدی است و فوق تخصص جراحی زانو دارد، معتقد است که مدت هاست نگرانی بابت زانو درد معنا ندارد و با ورزش یا جراحی می توان به زانو درد سرانجام داد.

فوق تخصص جراحی زانو با تاکید بر این که مفصل زانو یکی از مفاصل تحمل نماینده وزن انسان است گفت: زانوی انسان به واسطه وزنی که دارد، تحت فشار زیادی قرار می گیرد. به همین دلیل درد و مسائل مفصل زانو یکی از جدی ترین مسایلی است که به واسطه آن مردم به ارتوپد مراجعه می نمایند.

مسائل زانو می تواند به دلیل تغییرات سن باشد و بسیاری از مسائل نیز به واسطه ناپایداری های زانو است که می تواند ناپایداری کشکک باشد و در سنین پایین تر دیده می شود.

دکتر قماشی با اشاره به این که بعضی از مسائل می تواند به واسطه آن دسته از آسیب های زانو باشد که در ورزش، تصادف یا سقوط ایجاد می شود گفت: این موارد می تواند به واسطه شکستگی زانو، پارگی مینیسک یا رباط زانو باشد.

وی با اعلام این که منظور از ناپایداری زانو، مسائلی است که به واسطه ژنتیکی به وجود می آید گفت: شل بودن رباط یا ساختار آناتومی زانو باعث می شود ناپایداری در کشکک زانو ایجاد شود و ناپایداری کشکک باعث یک سری دردهایی می شود که از سنین پایین تر خودشان را نشان می دهند.

متخصص ارتوپدی با تاکید بر این که کشکک باید در یک راستا تعیین در ناودانی روی استخوان ران و زانو حرکت کند گفت: اگر ناپایداری وجود داشته باشد، راستا حرکت در ناودان به هم می خورد و همین به هم خوردن راستا حرکت باعث می شود یک سری دردهایی ایجاد شود که به آن ها دردهای جلوی زانو یا درد کشکک یا پاتومفورال می گوییم. این دردها از سنین پایین آغاز می شود و مبتلایان از سنین 15 سالگی به پزشک مراجعه می نمایند.

وی با اعلام این که درمان درد در سنین پایین در بیشتر موارد درمان های بازتوانی است و گفت: با درمان های بازتوانی شکل قرار دریافت عضلات را اصلاح می کنیم، اگر راستای اندام ایراد داشته باشد، راستای اندام را اصلاح می کنیم، اگر ضعف عضله باشد، این ضعف را رفع می کنیم و در بعضی موارد که این ناپایداری ها شدید است و ضعف عضلات ایجاد می نماید، احتیاج به انجام جراحی دارد که با جراحی، هم راستا حرکت کشکک را تغییر می دهیم، هم محل قرار دریافت و چسبندگی تاندون را اصلاح می کنیم و هم راستای اندام را اصلاح می کنیم.

دکتر قماشی با تاکید بر این که این جراحی یک جراحی پیچیده است که جواب خوبی به درمان می دهد گفت: خوشبختانه در بین بیمارانی که ناپایداری کشکک دارند، از بین آن هایی که ناپایداری شدید نداشته باشند، بین 80 تا 90 درصد درمان غیرجراحی جواب می دهد، اما در کسانی که ناپایداری کشکک شدید است و دچار در رفتگی های شدید کشکک می شوند، معمولان احتیاج به عمل های جراحی دارد.

*

وی با اعلام این که یک سری از بیماری های زانو به خاطر اشکال در راستای اندام است گفت: چیزی که در ایران بسیار شایع است، زانونی پرانتزی است، به نوعی که جمعیت زیادی از بیماران زانوی پرانتزی دارند. خوشبختانه 70 درصد بیماران دارای زانوی پرانتزی احتیاج به عمل جراحی ندارند و فقط حدود 30 درصد از مبتلایان به زانوی پرانتزی، مسائل حرکتی از جمله درد دارند. این افراد دچار انحراف پیش رونده زانو می شوند که برای این ها باید درمان جراحی با هدف اصلاح راستای اندام انجام شود. در مورد این بیماران آنالیز می کنیم که راستای اندام از کجا اشکال دارد؟ آیا از زیر زانو یا بالای زانو اشکال دارد و از هر کجا اشکال وجود داشته باشد، از همان قسمت اصلاح انجام می شود.

فوق تخصص جراحی زانو با تاکید بر این که یکسری از دردهای زانو به خاطر تغییرات سن است گفت: مانند بسیاری از نقاط بدن که تغییرات مربوط به سن بر آن ها تأثیر می گذارد، روی زانو هم تغییرات سن باعث می شود به مرور زمان لایه غضروفی که در زانو وجود دارد، نازک شود. بافت مینیسک های زانو که نقش ضربه گیرهای زانو را دارد، به مرور زمان تحلیل می رود، مکانیزم حفاظتی کم می شود و دچار پارگی ها شود که به آن ها پارگی دژراتیو می گوییم (پارگی هایی که به واسطه تغییرات سن انجام می شود). این موارد باعث می شود که دردهایی در زانو ایجاد شود که معمولاً در قسمت داخلی و قدامی زانو انجام می شود. در بعضی موارد نیز دردهایی در قسمت خارج زانو به وجود می آید که این دردها یا می تواند با چاقی ارتباط داشته باشد، یا بیماری های روماتویید آرترید می تواند عامل ایجاد آن ها باشد. اگر فرد بیماری با درد زانو به پزشک مراجعه کند و آسیب ها و پارگی های رباط یا مینیسک را کنار بگذاریم، بیماری زمینه ای را در مورد آن ها آنالیز می کنیم. ابتدا روماتویید و آرتریت را آنالیز می کنیم که در این صورت روماتولوژیست باید درمان کند و اگر بیمار افزایش وزن داشته باشد، باید وزنش را کاهش دهد.

وی با اعلام این که در مرحله بعدی تصویربرداری انجام می شود تا ببینیم میزان تخریب در زانو چقدر است گفت: سن بیمار هنگام دردهای زانو بسیار مهم است. به نوعی که اگر سن بیمار پایین باشد، درمان های نگه دارنده را توصیه می کنیم، اما اگر سن بیمار بالای 60 سال باشد، سنینی است که برای بیمار روش های جراحی را پیشنهاد می دهیم که می تواند شامل روش های تعویض مفصل زانو باشد.

دکتر قماشی با تاکید بر این که خوشبختانه تعویض مفصل زانو یکی از عمل های پیروز در ارتوپدی است که حدود 85 درصد موارد رضایت بیماران را به دنبال دارد گفت: در بیمارانی که اندیکاسیون انجام این جراحی را دارند، با خیال آسوده تر جراحی می کنیم. منظور از اندیکاسیون این است که یک سری معیارهایی برای جراحی داریم که به عنوان مثال بیمار درد شدید داشته باشد، زندگی برای او مختل شده باشد، سن بیمار از 60 بالاتر رفته باشد، تخریب در مفصل ایجاد شده باشد و خلاصه اینکه روشهای دیگر درمان اجرا شده باشد و راه دیگری به غیر از تعویض مفصل نداشته باشد، در این صورت جراحی را انجام می دهیم.

وی در مورد راه های دیگر درمان زانو درد گفت: منظور این است که بیمار فیزیوتراپی نموده باشد، داروهای لازم را مصرف نموده باشد، وزن را کاهش داده باشد و دیگر هیچ راهی باقی نمانده باشد، در این صورت تعویض مفصل انجام می دهیم. وی در پاسخ به اینکه بعضی اوقات مشاهده شده تعویض مفصل در سنین پایین تر نیز اجرا شده است گفت: شرایط بیماران سنین پایین متفاوت است. این ها افرادی هستند که انحراف شدید زانو دارند، تخریب زیاد زانو به هر دلیلی ایجاد شده یا بیمارانی که زمینه بیماری ژنتیکی زانو دارند که برای این افراد در سنین پایین تعویض مفصل زانو انجام می دهیم. همه این موارد به آنالیز دقیق احتیاج دارد که پس از تصویربرداری دقیق، تصمیم گیری مناسب انجام می شود.

متخصص ارتوپدی با تاکید بر این که در نتیجه تعویض مفصل زانو، کیفیت زندگی بیمار تغییر می نماید گفت: منظور از تغییر کیفیت زندگی این است که شرایط زندگی بیمار به اندازه ای خوب می شود که فرد به زندگی عادی باز می شود. یعنی می تواند رانندگی کند، ورزش کند، پیاده روی کند، کوه برود، شنا کند و خانم های خانه دار نیز بدون هیچ مسئله ای بتوانند کارهای خانه را انجام بدهند.

وی در پاسخ به این که تعویض مفصل محدودیت یا ممنوعیت در رفتار روزانه دارد گفت: تنها محدودیت هایی که بیماران تعویض مفصل نموده باید رعایت نمایند، این است که باید همواره از توالت فرهنگی استفاده نمایند و به صورت چهار زانو یا دوزانو نباید روی زمین بنشینند. البته بیمارانی که کارشان به تعویض مفصل می کشد، قبل از تعویض همچنین کارهایی را نمی توانستند انجام بدهند، به عبارت بهتر بعد از تعویض مفصل زانو، اتفاق خاص یا محدویت جدی برای آن ها به وجود نمی آید.

دکتر قماشی در پاسخ به این که طول عمر مفصل زانوی مصنوعی چقدر است گفت: نکته ای که بیماران روی آن حساس هستند و باعث نگرانی آن ها می شود، طول عمر مفصل زانو (پروتز) است. طول عمر مفصل تعویض شده معمولاً بین 10 تا 15 سال است. البته اکنون با پروتزهای جدیدی که به بازار آمده، طول عمر پروتزها بیشتر هم شده است.

وی در مورد دلیل سرانجام یافتن طول عمر مفصل زانو گفت: معمولاً اگر پروتزی 15 سال کار کند و بگوییم بیش از این نمی تواند کار کند، به دلیل شل شدن پروتز در محل اتصال به استخوان است که این شل شدگی باعث می شود مجبور شویم با جراحی دوباره مفصل جدیدی را جایگزین کنیم. اکنون با پروتزهای جدیدی که وارد شده، این جراحی به سادگی انجام می شود و مسئله ای برای تعویض دوباره مفصل زانو نداریم

فوق تخصص جراحی زانو در پاسخ به این که بسیاری از بیماران مبتلا به درد زانو، نگران این هستند که پس از تعویض مفصل، فلج شوند یا دیگر نتوانند راه بروند و زمین گیر شوند، آیا چنین چیزی صحت دارد گفت: این طور نیست. بیماری که تعویض مفصل زانو انجام می دهد، نه تنها نباید نگران زمین گیری باشد، بلکه عصر همان روز یا در نهایت فردای روز عمل جراحی از تخت پایین می آید، راه می رود، تمام وزنش را به وسیله پاها و زانو روی زمین می گذارد و تمام قسمت کف پا را روی زمین می گذارد.

وی با تاکید بر این که بیمار تحت عمل جراحی مفصل زانو تنها مدتی از زانوبند استفاده می نماید گفت: بیماری که جراحی شده، بعد از آن که درد ناشی از عمل کاهش یابد، حرکات زانو را آغاز می نماید. زانوبند از پای بیمار باز می شود و چند روزی از عصا یا واکر استفاده می نماید و پس از مدتی عصا یا واکر را نیز کنار می گذارد. به عبارت بهتر بیمار چند روز پس از عمل جراحی می تواند کارهای شخصی خودش را انجام دهد و مانند جراحی دیگر نیست که بیمار در بستر بماند و احتیاج به استراحت کامل داشته باشد. در نهایت بعد از 4 هفته که درد کاهش یافت، بیمار به حالت عادی کامل باز می شود و می تواند کارهای معمولی را انجام دهد و هیچ محدودیتی در رفتارهای زندگی ندارد، حتی می تواند به استخر برود و در آب پیاده روی داشته باشد.

دکتر قماشی با ابراز تأسف از این که مباحث عامیانه باعث ضربه به علم پزشکی می شود گفت: متاسفانه در جامعه بین افراد عادی مطرح می شود که تعویض مفصل باعث زمین گیری یا از کارافتادگی می شود، در صورتی که این باور غلط است. بهترین راه چاره و توصیه من به کسانی که در تعویض مفصل زانو تردید دارند این است که با بیماران مبتلا به زانو دردی که جراحی تعویض مفصل انجام داده اند، مشورت نمایند. البته باید با بیمارانی مشورت شود که عمل روی آن ها به خوبی اجرا شده و پزشکی که این کار را انجام داده، تخصص و مهارت لازم را داشته است. شک ندارم که برای این بیماران نتیجه تعویض مفصل عالی است.

در درمان های غیرجراحی که به بیماران می دهیم، تقویت عضلات چهارسر ران را تاکید می کنیم که برای کاهش درد بسیار مؤثر است. یکی از مواردی که به بیماران توصیه می کنیم، این است که در آب راه بروند. زیرا در آب فشار وزن بدن کم می شود و در نتیجه فشار روی زانو نیز کاهش می یابد، اما عضلات تحت فشار آب قرار می گیرد و تقویت می شوند. حالت دیگر ورزش های ساده ای است که بیمار روی زمین می نشیند و یک پایش را صاف بالا می آورد که این حرکت باعث تقویت عضله چهارسر ران می شود. اگر بیمار سرحال تر باشد، به آن ها می گوییم که ورزش ایروبیک یا هوازی انجام بدهند، اما به آن ها توصیه می کنیم که موقع ورزش، زانوهایشان زیاد خم نشود و تحت فشار زیاد قرار نگیرد. حتی بعضی بیماران سؤال می نمایند که آیا می توانیم از دوچرخه ثابت استفاده کنیم که پاسخ مثبت است، فقط باید زین دوچرخه را بالاتر بیاورند که زانو زیاد خم نشود. در مجموع ورزش های زیادی مخصوص زانو وجود دارد که به 80 درصد بیماران مبتلا به زانو درد این ورزش ها را توصیه می کنیم و در بیشتر موارد با همین ورزش ها خوب می شوند، تنها در مورد 20 درصد بیماران، این ورزش ها پاسخگو نیست و کارشان به جراحی می کشد که این افراد تخریب زیاد مفصل زانو و سن بالا دارند.

تنها داروهایی که برای مبتلایان به زانو درد تجویز می کنیم، داروهای ضددرد و ضدالتهاب است و بقیه داروهایی که در بازار به عنوان غضروف ساز در بازار وجود دارد، یا آمپول هایی که به زانو تزریق می شود، یا ژل هایی که به زانو تزریق می شود، هیچکدام پایه علمی ندارد. نتیجه آنالیز ها نشان داده که تزریق این آمپول ها اثری نداشته یا اعلام شده که معلوم نیست اثری داشته باشد. در آخرین مقالاتی هم که انجمن ارتوپدی منتشر نموده، تاکید شده که این آمپول ها تجویز نشود و تنها چیزی که توصیه می شود، این است که داروی ضددرد تجویز شود تا مبتلایان به زانو درد بتواند ورزش نمایند و با این ورزش ها که باعث تقویت عضلات می شود، به زندگی روزمره بازگردند. ما به بیماران توصیه می کنیم که اگر روزی دو بار هم قرص های مسکن مصرف نمایند تا دردشان کاهش یابد و بتوانند ورزش نمایند، هیچ اشکالی ندارد.

دکتر قماشی تاکید نمود: اکنون اوزون تراپی، پی آرپی یا تزریق ژل از جمله روش های درمانی است که انجام می شود، اما هیچ کدام قطعی نیست و فقط می تواند تا مدتی درد بیمار را کاهش دهد و اثر آن ها از مصرف مسکن بیشتر نیست. در بعضی موارد شاهد هستیم که آمپول های گران قیمت خارجی به زانو تزریق می شود، اما این تزریق ها هیچ فایده ای ندارد و اگر زانوی بیمار تخریب شده باشد، یا بیمار در سنین بالا واقع شده است، بهتر است هیچ هزینه دیگری نکند و تنها به تعویض مفصل بی اندیشد.

وی در پاسخ به این که بعضی از پزشکان اصرار دارند از پله استفاده نشود یا فشار به زانو وارد نشود اما شما بر ورزش تاکید می کنید گفت: این که بر ورزش تاکید می کنیم منظور ورزش هایی است که فشار روی زانو را زیاد نکند، اما عضلات مرتبط را تقویت کند. این حرف درستی است که اگر فشار روی مفصل زانو زیاد شود، تخریب را شدت می دهد، اما تقویت عضلات زانو که ناشی از ورزش های خاص باشد، فشار روی زانو را کاهش می دهد و به بهبود بیمار یاری می نماید.

فوق تخصص جراحی زانو در پاسخ به اینکه بعضی مبتلایان به زانو درد به شکسته بند یا عطاری ها مراجعه می نمایند آیا این درمان ها اثر دارد و این رویکرد درستی است گفت: اکنون طب سنتی داریم که در دانشگاه ها نیز تدریس می شود و یکسری پزشکان در این زمینه تخصص می گیرند که به صورت کنترل شده است، اما داروهایی که بدون نظارت و کنترل از عطاری های تهیه می شود و نمی دانیم چیست و چه تاثیراتی دارد، به هیچ عنوان تأیید نمی کنیم، زیرا هنگام مصرف این داروهای گیاهی اگر بیمار شانس بیاورد و اثر مخربی نداشته باشد، فایده ای نخواهد داشت.

وی به اثرات مخرب مصرف داروهای گیاهی اشاره نمود و گفت: بیمارانی را داریم که با تخریب شدید مفصل زانو یا لگن به پزشک مراجهه می نمایند. این بیماران برای چاق شدن یا لاغر شدن از داروهای گیاهی استفاده نموده اند که در این گیاهان موادی وجود دارد که باعث تخریب شدید مفاصل بدن می شود و جوانان با این علایم به پزشک مراجعه می نمایند. به عنوان مثال دختر یا پسر 20 ساله ای با درد شدید زانو یا لگن به پزشک مراجعه می نماید و هنگامی که آنالیز می کنیم، متوجه می کنیم که مفاصل بدن این فرد تخریب شده و هنگامی که از او سؤال می کنیم چه کار نموده، متوجه می شویم به عطاری مراجعه نموده و گردی برای چاق شدن یا برای لاغر شدن گرفته که به گرد فرشته معروف است و مصرف این گرد تخریب مفاصل را به دنبال داشته است.

دکتر قماشی با تاکید بر این که داروهای گیاهی اگر از سوی متخصص پزشک طب سنتی اجرا شده باشد، می توان آن ها را امتحان کرد گفت: به خاطر داشته باشیم که تمامی گیاهان تجویزی طب سنتی نیز تنها اثرات کاهش درد دارد. تا به امروز هیچ تحقیقی ثابت ننموده که دارویی وجود دارد که می تواند مفصل تخریب شده را بازسازی کند. متاسافنه بافت غضروفی در بدن از بافت هایی است که ترمیم نمی شود، این یک واقعیت علمی تأیید شده است که یک سری از بافت ها در بدن وجود دارد که در صورت تخریب هرگز ترمیم نمی شود که غضروف هم یکی از آن هاست.

وی با اشاره به روش های جایگزینی گفت: روش های درمانی تحت عنوان بازسازی وجود دارد. به عنوان مثال گاهی یک غضروف را از یک نقطه از بدن بر می داریم و در جای دیگر وصل می کنیم. بعضی از غضروف ها در نقطه ای از بدن قرار دارند که تحت فشار وزن نیستند و سالم می مانند به همین دلیل آن ها را از آن جا برمی داریم و در نقطه ای قرار می دهیم که تحت فشار وزن واقع شده است که به این روش موزایید پلاستی می گوییم. اما در سنین بالا که تخریب مفصل کلی است، تنها راه چاره این است که مفصل را برداریم و مفصل مصنوعی را جایگزین کنیم و بقیه درمان ها جنبه کاهش درد دارد تا بیمار بتواند برای مدتی به زندگی خود ادامه دهد.

فوق تخصص جراحی زانو در پاسخ به این که تخریب زانو در مردان بیشتر است یا زنان گفت: بیماری های تخریب زانو در اثر سن در خانم ها بسیار بیشتر است به نوعی که تخریب زانو در خانم ها نسبت به آقایان 9 به یک است. یعنی در قبال هر 9 خانمی که تعویض مفصل می کنیم، یک آقا تعویض مفصل می شود. در آقایان حوادث بیشتر باعث مسائل زانو می شود و با آسیب های در نتیجه ورزش و تصادف به پزشک مراجعه می نمایند، اما در خانم ها بیشتر با مسائل دژنراتیو (تخریب زانو در اثر گذر سن) به پزشک مراجعه می نمایند.

دکتر قماشی در پاسخ به این که تأثیر پوکی استخوان بر زانو چقدر است گفت: پوکی استخوان ارتباطی به آرتروز ندارد، اما چون استخوان را درگیر می نماید، اطراف زانو را نیز درگیر می نماید. البته هنگام تعویض زانو پوکی استخوان بسیار مهم است. اگر بخواهیم فردی که مبتلا به پوکی استخوان است را تعویض مفصل کنیم، در گام اول میزان پوکی استخوان را آنالیز می کنیم، زیرا اگر پوکی استخوان شدید باشد، قبل و بعد از عمل باید تمهدیدات شدیدی بی اندیشیم. داروهایی قبل و بعد از عمل به بیمار می دهیم، یا پروتزی که استفاده می کنیم باید متفاوت باشد. نکته مهم این است که ماندن پروتز در مفصل، مستلزم این است که استخوان سالمی باشد که بتواند پروتز را نگه دارد که در مورد همه بیماران به ویژه مبتلایان به پوکی استخوان این نکته بسیار اهمیت دارد.

منبع: عصرایران