هرآنچه که باید راجع به آنافیلاکسی بدانیم - وبلاگ ماشا

به گزارش وبلاگ ماشا، آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک مهلک است که می تواند باعث شوک، افت ناگهانی فشار خون و مشکل تنفسی گردد. در افرادی که آلرژی دارند، ممکن است آنافیلاکسی دقایقی پس از قرار گرفتن در معرض ماده حساسیت زای خاص (آلرژن) ایجاد گردد.

شوک آنافیلاکسی چیست؟

در بیشتر موارد، افراد مبتلا به آلرژی علائم خفیفی مانند آبریزش از چشم ، آبریزش بینی و یا راش پوستی را از خود نشان می دهند. اما گاهی تماس با آلرژن می تواند منجر به بروز واکنش های شدیدی با عنوان آنافیلاکسی گردد.

آنافیلاکسی، واکنش آلرژیک خطرناک و تهدید آمیزی است که عمدتا در پی واکنش به مواد غذایی، نیش حشرات، مصرف دارو و یا لاتکس ایجاد می گردد. در افرادی که به این قبیل مواد حساس هستند، سیستم ایمنی با آزاد کردن مواد شیمیایی نسبت به این آلرژن ها واکنش های شدیدی را نشان می دهد که نتیجه آن بروز علائم آلرژی خواهد بود.

این علائم عمدتاً در یک ناحیه از بدن ظاهر می شوند. با این حال، برخی افراد حساسیت بیشتری را نسبت به ماده آلرژن نشان خواهند داد. این واکنش می تواند در آن واحد چند ناحیه از بدن را درگیر کند.

شوک آنافیلاکسی، شرایط اورژانسی است که باید سریعاً تحت درمان قرار بگیرد، درمان هایی از قبیل: تزریق اپی نفرین و یا مراجعه سریع به بیمارستان. در صورتی که نسبت به درمان آنافیلاکسی اقدامی صورت نگیرد، این شوک می تواند منجر به مرگ گردد.

برخی افراد بیشتر در معرض شوک آنافیلاکسی قرار دارند، از جمله: افراد مبتلا به آسم و آلرژی و یا آن دسته از افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به این شوک را دارند. حتی اگر فردی در گذشته سابقه شوک آنافیلاکسی را داشته نیز بیشتر در معرض خواهد بود.

تشخیص صحیح و کنترل درست آلرژی ها از اهمیت بالایی برخوردار است. در چنین شرایطی توصیه می گردد حتما به فوق تخصص آسم و آلرژی مراجعه گردد.1

علائم آنافیلاکسی در سیستم های مختلف بدن

پوستی/مخاطی

چشم ها: تورم و قرمزی اطراف چشم، پرخونی ملتحمه، اشک ریزش

مخاط دهانی: آنژیوادم زبان و لب ها

پوست: کهیر، خارش یا گر گرفتگی، راش موربیلیفورم، سیخ شدن مو، آنژیوادم

تنفسی

راه های هوایی تحتانی: برونکواسپاسم همراه با خس خس یا سرفه، احساس گرفتگی سینه، تاکی پنه، کاهش حداکثر جریان دم، سیانوز، کلاپس/ایست تنفسی

راههای هوایی فوقانی: احساس گرفتگی گلو، سرفه خشک، احساس مشکل در نفس کشیدن، بلع و صحبت کردن، تغییرات صدا، استریدور، سیانوز، کلاپس/ایست تنفسی

قلبی/عروقی

زودرس: تاکی کاردی، تعریق شدید، تاخیر جریان خون مویرگی، کاهش فشار خون

دیررس: برادی کاردی، شوک، معکوس شدن موج T و پایین افتادن ST در لیدهای متعدد، سیانوز، ایست قلبی

گوارشی

تهوع، استفراغ، اسهال، کرامپ های شکمی

عصبی

سردرد ضربان دار، سرگیجه، سبکی سر، گیجی و پریشانی، تونلی شدن دید، کاهش سطح هوشیاری

عمومی

اضطراب، احساس مرگ قریب الوقوع، احساس مزه آهن در زبان، پارستزی اندام ها، احساس خستگی و ضعف عضلانی

در بچه ها

تغییرات رفتاری ناگهانی، تحریک پذیری، توقف در بازی کردن.2

علل و عوامل خطر آنافیلاکسی

آنافیلاکسی به علت واکنش بیش ازحد سیستم ایمنی بدن به یک آلرژن، ایجاد می گردد. آلرژن چیزی است که فرد نسبت به آن آلرژی دارد. آنافیلاکسی می تواند به شوک آنافیلاکسی منجر گردد. عوامل معمول ایجادنماینده آنافیلاکسی عبارت اند از:

برخی داروها مانند پنی سیلین؛

نیش حشرات؛

موادغذایی مانند:

آجیل های درختی؛

صدف خوراکی؛

شیر؛

تخم مرغ؛

عوامل کاربردی در ایمونوتراپی (immunotherapy، روشی درمانی برای برخی بیماری ها که با تحریک یا سرکوب پاسخ سیستم ایمنی بدن عمل می نماید)؛

شیره گیاهی.

عوامل محرک احتمالی آنافیلاکسی

در اینجا با مهم ترین عوامل محرک احتمالی آنافیلاکسی آشنا می شوید:

انجام تست آلرژی و ایمونوتراپی (واکسن) آلرژی

شوره بدن حیوانات

غذاها (تخم مرغ، ماهی، افزودنی های غذایی، شیر، بادام زمینی، کنجد، میگو، آجیل درختی)

آنافیلاکسی ایدیوپاتیک (همواره تشخیصی بر اساس ردکردن سایر تشخیص ها می باشد، آلرژن های ناشاخته یا ماستوسیتوز را در نظر داشته باشید)

سم حشرات (حشرات گزنده از رده هایمنوپترا (از جمله زنبور عسل، زنبور وحشی، مورچه های آتشین))

لاتکس و دیگر آلرژن های شغلی

داروها (آلوپورینول، مهارنماینده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، آنتی بیوتیک ها (بتالاکتام ها شایع ترین هستند)، آسپرین، داروهای بیولوژیک (مانند اینترفرون)، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، اپیوئیدها)

عوامل فیزیکی (بسیار نادر) مانند سرما، گرما، ورزش، نورآفتاب

مواد حاجب تصویربرداری.4

در موارد نادر، ورزش و فعالیت های هوازی مانند دویدن موجب آنافیلاکسی می گردد. گاهی نیز علت این واکنش هرگز شناسایی نمی گردد. این نوع آنافیلاکسی، ایدیوپاتیک (idiopathic) نامیده می گردد. اگر نمی دانید چه چیزی موجب حمله های آلرژیک شما می گردد، پزشک برای تشخیص علل این واکنش ها، دستور انجام آزمایش آلرژیک می دهد. عوامل خطر برای آنافیلاکسی شدید و شوک آنافیلاکسی عبارت اند از:

سابقه قبلی واکنش آنافیلاکسی؛

ابتلا به آلرژی یا آسم؛

سابقه خانوادگی آنافیلاکسی.3

تشخیص آنافیلاکسی

هر زمان که هر یک از 3 دسته معیارهای زیر وجود داشته باشد، تشخیص آنافیلاکسی بسیار محتمل است:

1- آغاز ناگهانی یک ناخوشی (ظرف چند دقیقه تا چند ساعت) با درگیری پوست، بافت مخاطی یا هر دو (مانند کهیر جنرالیزه، خارش یا گر گرفتگی، تورم لب ها، زبان یا زبان کوچک) و حداقل یکی از موارد زیر:

نارسایی تنفسی (مانند دیسپنه، خس خس - برونکواسپاسم، استریدور، کاهش حداکثر جریان هوای بازدمی، هیپوکسمی)

کاهش فشار خون یا علائم اختلال عملکرد ارگان های انتهایی (مانند هیپوتونی (کلاپس)، سنکوپ، بی اختیاری ادراری)

2- حداقل دو مورد از موارد زیر که پس از مواجهه بیمار با آلرژن احتمالی به سرعت (چند دقیقه تا چند ساعت) اتفاق می افتد:

درگیری پوست، بافت مخاطی یا هر دو (مانند کهیر جنرالیزه، خارش یا گُرگرفتگی، تورم لب ها، زبان و زبان کوچک)

نارسایی تنفسی (مانند دیسپنه، خس خس - برونکواسپاسم، استریدور، کاهش حداکثر جریان هوای بازدمی، هیپوکسمی)

کاهش فشار خون یا علائم همراه (مانند هیپوتونی/کلاپس، سنکوپ، بی اختیاری ادراری)

علائم پایدار گوارشی (مانند کرامپ های شکمی، استفراغ)

3- کاهش فشار خون که پس از مواجهه بیمار با آلرژن شناخته شده به سرعت (چند دقیقه تا چند ساعت) اتفاق می افتد:

شیرخواران و بچه ها: فشار خون سیستمیک پائین (بر اساس سن)* یا بیش از 30 درصد کاهش فشار خون سیستولیک

بزرگسالان: فشار خون سیستولیک کمتر از 90 میلی متر جیوه یا بیش از 30 درصد کاهش فشار خون سیستولیک.4

روش های درمانی شوک آنافیلاکسی

معمولا نخستین گام در درمان شوک آنافیلاکسی تزریق فوری اپی نفرین (آدرنالین) است. این کار موجب کاهش شدت واکنش آلرژیک می گردد. معمولا در بیمارستان اپی نفرین به صورت داخل وریدی (IV) تزریق می گردد. ممکن است که گلوکوکورتیکوئید (glucocorticoid) و آنتی هیستامین را نیز به صورت تزریق داخل وریدی دریافت کنید. این داروها به کاهش التهاب در مسیرهای عبور هوا یاری نموده و تنفس شما را بهتر می نمایند.

ممکن است که پزشک بتاآگونیست هایی (beta-agonist) مانند آلبوترول (albuterol) را تجویز کند تا تنفس را برای شما آسان تر کند. بعلاوه ممکن است که اکسیژن مکمل دریافت کنید تا اکسیژن موردنیاز بدن تان تأمین گردد. هرگونه عارضه ای که در اثر شوک آنافیلاکسی ایجاد شده است نیز درمان می گردد.

اقدامات درمانیِ بلندمدت

شوک آنافیلاکسی یکی از شرایط اورژانسی پزشکی است و می تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد. بهبودی شما به این مسئله بستگی دارد که با چه سرعتی یاری های پزشکی را دریافت نموده اید. اگر درمعرض خطر آنافیلاکسی قرار دارید، با یاری پزشک خود برنامه ای برای شرایط اورژانسی تهیه کنید تا بدانید که در این شرایط باید چه کارهایی را انجام بدهید.

ممکن است پزشک برای کاهش احتمال بروز حمله های آینده یا شدت آنها، استفاده بلندمدت و طولانی از داروهای آنتی هیستامین یا سایر داروهای آلرژی را تجویز کند. شما باید همواره داروهای آلرژی تجویزشده را مصرف کنید و بدون مشورت با پزشک مصرف این داروها را قطع نکنید.

محتمل است که پزشک به شما پیشنهاد بدهد که برای موارد بعدی حمله، همواره یک EpiPen همراه خود داشته باشید. او بعلاوه می تواند به شما یاری کند که عامل بروز واکنش آنافیلاکسی را شناسایی کنید تا در آینده بتوانید از آن دوری کنید و دچار واکنش آنافیلاکسی نشوید.3

پینوشتها

1.www.drmahboubioskouei.ir

2.www.isaa.org.ir

3.www.chetor.com

4.www.moheb.com

منبع: راسخون